Auteursrechten

Auteursrecht, wat is dat nu precies. laten we het wetboek er eens op naslaan

“Het auteursrecht is het uitsluitend recht van den maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld.”

Dus, zodra jij iets maakt, schept, creëert, dan ligt daar auteursrecht op. Let op: het gaat hier dan wel om een origineel werk.

Dit kan bijvoorbeeld zijn het schrijven van de tekst voor een liedje (tekstdichter) of het schrijven van muziek (componist). Of allebei. Maar, ook het schrijven van een boek, schilderen van een portret of beeldhouwen van een kunstwerk. Voor al deze vormen (en nog meer) geldt: dit is jouw werk en jij bepaald wat er mee gebeurd en wie het mag gebruiken.

Wat is een origineel werk?

“Be original!”

Auteursrecht ligt op een werk dat volledig uit jouw brein ontstaat en niet (ook niet voor een deel) uit dat van een ander. Het is absoluut origineel. Dit betekent dus dat je geen teksten of muziek gebruikt van een ander. Ook niet maar een paar zinnetjes of slechts enkele seconden. In werkelijkheid ligt het allemaal wat genuanceerder. Denk maar eens aan het sampelen van muziek. In brede zin wordt dit (oogluikend) toegestaan. Bijvoorbeeld als je een samplepack hebt gekocht, is het gebruik van die samples toegestaan in je eigen muziek. Als je echter een zeer herkenbare gedeelte uit de hit song van een ander in jouw liedje wil verwerken, dan heb je daar echt toestemming voor nodig. Een voorbeeld hier van is het lied “Hung Up” van Madonna. In dit nummer zit een overduidelijke, herkenbare sample van het instrumentale intro van “Gimme, Gimme, Gimme”. Een ABBA hit uit 1979. Madonna heeft hier voor uitdrukkelijk toestemming moeten vragen bij de heren Ulvaeus en Andersson om dit te mogen gebruiken.

Moet ik ergens lid van worden of mijn werk registreren om auteursrecht te verkrijgen?

Nee, dat hoeft zeker niet. De wet stelt dat iedereen automatisch auteursrecht verkrijgt op het originele werk dat hij of zij maakt. Dit betekent dat je vrij bent om zelf afspraken te maken met iemand die jouw werk wil gebruiken, dupliceren etc. Het is wel verstandig om je in dit geval goed te laten informeren door een gespecialiseerd advocatenbureau of een muziekrechten instantie. Zij kunnen je helpen om bijvoorbeeld contracten op te stellen.

Maar! Heb jij jouw rechten in eigen beheer en komt er een conflict over wie de rechtmatige eigenaar van een werk is?  Dan moet je voor de wet kunnen aantonen dat het origineel werk van jou is. Vroeger deed je dit door het werk via de post naar jezelf op te sturen, en daarna op te bergen in een kluis Via de datum en poststempel kon je dan aantonen dat het werk al van jou was voordat iemand anders het ging gebruiken. Tegenwoordig kan dit online via I-Depot.  Het Benelux bureau voor intellectueel Eigendom. Hier deponeer je een kopie van jouw werk en laat je registreren dat het jouw eigendom is. 

Vind je dit allemaal te veel gedoe, en wil je graag dat iemand dit voor jou uit handen neemt, dan kom je in de muziekbranche al snel uit bij Buma / Stemra.  De Nederlandse organisatie die de auteursrechtelijke belangen behartigt voor tekstdichters, componisten en muziekuitgevers.
Buma regelt de vergoedingen en afgifte van licenties voor het openbaar maken van muziek. Terwijl Stemra vergoedingen en licenties afgeeft voor het vermenigvuldigen en vastleggen van muziekwerken. Het zogenaamd Mechanisch recht.

Let op: ga je een overeenkomst aan met Buma / Stemra dan draag je al je auteursrechten aan hen over. Dit geldt ook voor werken die je in de toekomst nog gaat maken. Als tegenprestatie zorgen zij dus voor het innen van de vergoedingen voor al het gebruik van jouw werk.

Ben je nu bij B/S auteursrechtelijk beschermt?

Ja en nee. Dit wil zeggen. Onverlaten kunnen er nog steeds met jouw werk vandoor gaan zonder er iets voor te betalen, maar als jij ergens een misstand betreffende jouw werk registreert, dan kun je dit aanmelden bij Buma Stemra. Zij gaan dan als nog voor jou aan de slag om de vergoedingen te innen. Lukt het zo niet dan volgt als laatste redmiddel de stap naar de rechter. Tenzij je hier zelf vanaf ziet natuurlijk.

Wat zijn auteursrechten nu niet?

Nu we weten wat auteursrechten wel zijn, rijst de vraag wat ze dan niet zijn. Kort gezegd kunnen we zeggen dat er geen rechten bestaan op ideeën en / of theorieën die achter een origineel werk liggen. Dus ook geen auteursrechten. Iedereen is vrij om een lied te schrijven dat gaat over de liefde, of bijvoorbeeld een liedje te componeren in country style. Zelfs op zinnen als “Ik houd van jou. Ik blijf je trouw” rust geen auteursrecht. Ook al zou je dan kunnen twisten over de originaliteit. Ook op de song-structure (couplet, refrein etc.) rust geen auteursrecht. 

In de basis mag een werk dus geen exacte kopie of sterk afgeleide zijn van een ander werk, maar een werk mag wel dezelfde stijl, ideeën en theorieën bevatten, zonder dat daarmee auteursrechten geschonden worden.

Hoe zit dit nu met covers? Waar zit auteursrecht op en waar niet. Mag ik een liedje van een ander bewerkt of onbewerkt uitbrengen? En wat verstaan we onder een bewerking? Of, wat is nu überhaupt een cover.

Hierover meer in een volgend blog.